3: The evolution of a consultant (Sự tiến hóa của một nhà tư vấn)

Sự Tiến Hóa Của Một Chuyên Gia Tư Vấn: Từ Người Thực Hiện Đến Kiến Trúc Sư Tương Lai

Chào mừng bạn đến với cuộc hành trình sâu sắc về thế giới tư vấn, một lĩnh vực liên tục biến đổi và phát triển. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng nhau khám phá những quan niệm sai lầm phổ biến về người tư vấn, định nghĩa lại vai trò thực sự của họ trong nền kinh tế toàn cầu, mổ xẻ cách thức tạo ra giá trị và tại sao mọi người lại tìm kiếm lời khuyên. Đặc biệt, chúng ta sẽ đi sâu vào các giai đoạn tiến hóa mà một chuyên gia tư vấn phải trải qua, từ một người mới bắt đầu cho đến một bậc thầy trong lĩnh vực của mình, cũng như các mô hình dịch vụ và mức thu nhập tương ứng. Đây không chỉ là một bài viết về kinh doanh, mà còn là một bản đồ chi tiết cho bất kỳ ai muốn xây dựng một sự nghiệp tư vấn vững chắc và phát triển không ngừng.

1. Định Nghĩa Thực Sự Về Một Chuyên Gia Tư Vấn: Vượt Xa Các Quan Niệm Sai Lầm

Khi nhắc đến “chuyên gia tư vấn”, hình ảnh đầu tiên hiện lên trong tâm trí nhiều người thường là một người đàn ông hoặc phụ nữ mặc vest sang trọng, tốt nghiệp MBA từ Harvard, làm việc cho các tập đoàn lớn như Boston Consulting Group. Họ được cho là người đưa ra các lời khuyên phức tạp về chiến lược doanh nghiệp, sở hữu vô số bằng cấp, chứng chỉ và có một văn phòng lộng lẫy ở Manhattan với hàng trăm nhân viên. Quan niệm phổ biến này còn cho rằng họ phải liên tục đi lại, gặp gỡ khách hàng trực tiếp để đưa ra lời khuyên. Tuy nhiên, Sam Ovens khẳng định rằng quan điểm công chúng về người tư vấn đã bị bóp méo và thực chất là sai lầm.

Định nghĩa thực tế của một chuyên gia tư vấn đơn giản hơn nhiều: “Tham gia vào việc kinh doanh cung cấp lời khuyên chuyên môn cho những người làm việc trong một lĩnh vực cụ thể”. Định nghĩa này không đề cập đến bằng cấp, vest, công ty lớn hay lời khuyên phức tạp. Nó chỉ nhấn mạnh ba yếu tố cốt lõi:

• “Một người nào đó”: Chính là bạn, người cung cấp dịch vụ.
• “Lời khuyên”: Đây là thứ bạn bán.
• “Một nhóm người cụ thể”: Đây là đối tượng bạn bán lời khuyên cho, hay còn gọi là thị trường ngách (niche) của bạn.

Sự đơn giản này là chìa khóa để hiểu về tư vấn. Về bản chất, một chuyên gia tư vấn là người giúp ai đó đi từ tình huống hiện tại của họ đến tình huống mong muốn của họ, và lời khuyên của họ là phương tiện giúp thu hẹp khoảng cách đó. Dù lời khuyên đó được truyền đạt trực tiếp, qua video, hay qua các chương trình đào tạo trực tuyến, nó vẫn là tư vấn. Công chúng thường nhầm lẫn giữa mô hình phân phối lời khuyên với bản chất của việc tư vấn. Nhưng điều quan trọng là kết quả mà bạn mang lại cho khách hàng, chứ không phải hình thức mà lời khuyên được truyền tải.

2. Cốt Lõi Của Giá Trị Và Nhu Cầu Thị Trường: Tại Sao Mọi Người Mua Bất Cứ Thứ Gì?

Để trở thành một chuyên gia tư vấn thành công, việc đầu tiên cần nắm vững là cách thức giá trị được tạo ra và tại sao mọi người lại mua hàng. Sam Ovens thừa nhận rằng bản thân ông cũng từng rất bối rối về vấn đề này và nó không được dạy ở trường học hay các chương trình đào tạo thông thường. Ông ví von rằng hầu hết mọi người nhìn nền kinh tế toàn cầu như một “mớ hỗn độn” không thể hiểu được. Nhưng với “chiếc kính” mà ông cung cấp, mọi thứ sẽ trở nên rõ ràng.

2.1. Bản Thân Hiện Tại Và Bản Thân Mong Muốn: Động Lực Của Mọi Hành Vi Mua Sắm

Để hiểu được động lực mua sắm, chúng ta cần xem xét các vòng tròn xã hội ảnh hưởng đến một cá nhân:

• Bản thân (Self): Mỗi người có những quan điểm và niềm tin riêng về cái đúng, cái sai, về sở thích (âm nhạc, nghệ thuật, phong cách).
• Gia đình (Family): Vòng tròn xã hội đầu tiên, có ảnh hưởng lớn đến quan điểm cá nhân.
• Bạn bè (Friends): Mọi người thường kết bạn với những người có giá trị và niềm tin tương đồng.
• Xã hội (Society): Các quan điểm và niềm tin chung của quốc gia, thành phố, tầng lớp, khu vực địa lý cũng định hình cách mỗi người nhìn nhận thế giới.

Tổng hợp những quan điểm và niềm tin này, ở cấp độ cá nhân và tập thể, cho chúng ta cái nhìn về “Bản thân hiện tại” (Current Self) – cách một người nhìn nhận bản thân và tình huống của họ ngay lúc này. Cùng lúc đó, mỗi con người đều có một “Bản thân mong muốn” (Desired Self) – hình ảnh về con người mà họ muốn trở thành hoặc tình huống mà họ muốn đạt được trong tương lai.

Mỗi ngày, mọi người đều cố gắng để trở thành “Bản thân mong muốn” của mình. Điều này giải thích tại sao một người ở một ngôi làng Trung Quốc lại có “bản thân mong muốn” khác hẳn với một người ở California.

2.2. Khoảng Cách Tạo Ra Mong Muốn và Nhu Cầu (The Gap = Desire & Demand)

Khoảng cách giữa “Bản thân hiện tại” và “Bản thân mong muốn” chính là thứ tạo ra mọi mong muốn và nhu cầu. Toàn bộ nền kinh tế toàn cầu vận hành dựa trên việc mọi người thức dậy mỗi sáng và cố gắng mua một phiên bản tốt hơn của chính mình. Đó có thể là mong muốn chi 100.000 đô la cho một dàn âm thanh, làm trắng răng, mua một chiếc xe hơi, hoặc thậm chí quyên góp tiền cho trẻ em ở Campuchia. Mỗi hành vi mua sắm đều nhằm mục đích thu hẹp khoảng cách này và tiến gần hơn đến “Bản thân mong muốn”.

Những sản phẩm hoặc dịch vụ mà mọi người mua để đạt được mục tiêu này được gọi là “phương tiện” (vehicles). Người làm kinh doanh thông minh là người nhận ra những khoảng cách này, sau đó tạo ra và bán các phương tiện để giúp mọi người đạt được mong muốn của họ. Họ không chỉ đơn thuần bắt chước những gì người khác đang bán.

2.3. Bài Học Kinh Doanh Quan Trọng Nhất: Đừng Chống Lại Thị Trường!

Sam Ovens nhấn mạnh đây là bài học kinh doanh quan trọng nhất mà ông từng học được: chỉ bán những gì thị trường muốn và cần. Sai lầm phổ biến của hầu hết mọi người và là nguyên nhân khiến ba doanh nghiệp đầu tiên của ông thất bại là họ tự nghĩ ra những ý tưởng mà họ cho là “hay” hoặc mọi người “có thể muốn”. Họ tin rằng cần một ý tưởng độc đáo, chưa từng có, hoặc mù quáng chạy theo đam mê cá nhân (ví dụ: thích bánh cupcake thì bán bánh cupcake, thích lướt sóng thì dạy lướt sóng).

Vấn đề của cách tiếp cận này là nó hoàn toàn tập trung vào “bạn” – người bán. Bạn không thể ngồi trên ghế sofa và nghĩ ra điều mà mọi người khác muốn. Đó là một cách tiếp cận ích kỷ và sai lầm căn bản. Khi bạn tự mình nghĩ ra ý tưởng, nó gần như chắc chắn là sai, và sau đó bạn sẽ lãng phí thời gian và tiền bạc để cố gắng thuyết phục thị trường rằng họ cần thứ mà họ không muốn. Điều này được gọi là “chống lại thị trường” (fighting the market). Bạn không thể chiến thắng thị trường, dù bạn có thông minh hay có hàng tỷ đô la đi chăng nữa. Bạn sẽ chỉ kiệt sức và thất bại.

Thành công đến từ việc “bơi theo dòng chảy của thị trường” (swimming with the market). Công thức thành công là: “Tìm hiểu xem mọi người thực sự muốn gì, hiểu điều đó rõ hơn chính họ, và sau đó bán cho họ một cách dễ dàng”. Thay vì tự nghĩ, hãy ra ngoài, nói chuyện với mọi người, tìm hiểu vấn đề, mong muốn của họ. Bạn càng hiểu rõ thị trường và mong muốn của họ, bạn càng kiếm được nhiều tiền. Khi bạn đi theo dòng chảy, việc kinh doanh sẽ trở nên dễ dàng và thú vị.

3. Tại Sao Khách Hàng Thuê Chuyên Gia Tư Vấn?

Lời khuyên của chuyên gia tư vấn là một “phương tiện” thiết yếu giúp khách hàng đi từ “bản thân hiện tại” đến “bản thân mong muốn”. Có ba lý do chính khiến mọi người sẵn sàng trả tiền để thuê chuyên gia tư vấn:

3.1. Không Thể Tự Mình Đạt Được Mục Tiêu (Inability to Get There on Their Own) Nhiều người có mục tiêu rõ ràng nhưng đã cố gắng nhiều lần mà không thành công. Ví dụ, một người muốn giảm cân đã thử nhiều chế độ ăn kiêng, tập gym nhưng không đạt được kết quả mong muốn. Hay một doanh nhân muốn tăng doanh thu từ 100.000 đô la lên 100 triệu đô la, nhưng không biết bắt đầu từ đâu. Trong những trường hợp này, họ cần sự giúp đỡ và hướng dẫn từ một chuyên gia có kinh nghiệm.

3.2. Muốn Đạt Được Mục Tiêu Nhanh Hơn (Want to Get There Faster) Những người thông minh và có tư duy tốt hiểu rằng việc tự mình làm mọi thứ có thể tốn rất nhiều thời gian và dễ mắc sai lầm. Họ nhận ra giá trị của việc học hỏi từ kinh nghiệm của người khác để tiết kiệm thời gian và tài nguyên. Thay vì tự mò mẫm và phạm sai lầm, họ sẵn sàng trả tiền cho một chuyên gia đã từng trải qua quá trình đó để được chỉ dẫn cách làm hiệu quả nhất.

3.3. Muốn Một Hệ Thống Đã Được Chứng Minh (Want a Proven System, Map or Advice) Khách hàng muốn có một lộ trình rõ ràng, một hệ thống đã được kiểm chứng hoặc lời khuyên từ một người đã thành công trong việc chuyển đổi mà họ mong muốn. Ví dụ, Brittany từ BeatingBingeEating.com đã tự mình vượt qua vấn đề ăn uống vô độ và phát triển một hệ thống đã được chứng minh. Giờ đây, cô ấy giúp đỡ những người khác bằng hệ thống đó. Khách hàng tìm đến cô ấy không chỉ vì lời khuyên mà vì sự đảm bảo rằng hệ thống đó đã hoạt động hiệu quả cho người khác và cho chính cô ấy. Họ muốn một bản đồ đáng tin cậy để đi đến đích.

4. Các Mô Hình Cung Cấp Dịch Vụ Tư Vấn: “Cách Thức” Truyền Tải Lời Khuyên

Khi đã hiểu lý do khách hàng cần lời khuyên, bước tiếp theo là xác định “cách thức” cung cấp lời khuyên đó. Đây chính là mô hình dịch vụ của bạn. Có nhiều cách khác nhau để truyền tải lời khuyên, mỗi cách có những ưu và nhược điểm riêng:

4.1. Thực Hiện Giúp Bạn (Done-For-You – DFY) Trong mô hình này, chuyên gia tư vấn thực hiện toàn bộ công việc cho khách hàng. Ví dụ, nếu bạn giúp các kế toán viên có thêm khách hàng, bạn sẽ tự mình thiết lập trang đích, chạy quảng cáo Facebook, và quản lý toàn bộ chiến dịch cho họ. Bạn có thể tự làm hoặc thuê nhân viên/nhà thầu phụ trách công việc này.

• Ưu điểm: Đây là mô hình mong muốn nhất và dễ bán nhất cho khách hàng, vì họ không phải làm gì cả.
• Nhược điểm: Khó mở rộng (scale). Khi số lượng khách hàng tăng lên (ví dụ: 30-50 khách hàng), bạn sẽ đạt đến giới hạn vì bạn phải làm rất nhiều việc.

4.2. Cùng Thực Hiện Với Bạn (Done-With-You – DWY) Mô hình này là sự kết hợp, trong đó chuyên gia tư vấn và khách hàng chia sẻ công việc. Bạn sẽ chỉ định một số nhiệm vụ cho khách hàng và bạn sẽ làm phần còn lại. Ví dụ, khách hàng có thể viết nội dung trang web và quảng cáo, còn bạn sẽ xây dựng trang đích và quản lý chiến dịch quảng cáo.

• Ưu điểm: Cho phép phục vụ nhiều khách hàng hơn so với DFY.
• Nhược điểm: Không hấp dẫn bằng DFY vì khách hàng phải tự làm một phần công việc.

4.3. Huấn Luyện 1-kèm-1 (1-on-1 Coaching) Ở giai đoạn này, bạn chỉ đưa ra lời khuyên cho khách hàng về những gì họ nên làm, và khách hàng sẽ tự mình thực hiện công việc đó. Việc huấn luyện có thể diễn ra trực tiếp, qua Skype hoặc điện thoại.

• Ưu điểm: Giúp bạn tách khỏi việc trực tiếp làm việc, tập trung vào việc tư vấn. Khi lời khuyên của bạn có giá trị cao, khách hàng sẵn sàng trả tiền chỉ để nhận lời khuyên.
• Nhược điểm: Vẫn giới hạn về thời gian vì bạn chỉ có thể huấn luyện một số lượng khách hàng nhất định.

4.4. Huấn Luyện Nhóm (Group Coaching) Thay vì làm việc 1-kèm-1, bạn cung cấp lời khuyên cho một nhóm khách hàng cùng một lúc. Ví dụ, bạn có thể tổ chức các buổi gọi nhóm hàng tuần với 10-20 người, nơi họ có thể đặt câu hỏi và nhận lời khuyên.

• Ưu điểm: Hiệu quả hơn về thời gian và có thể phục vụ số lượng lớn hơn. Khách hàng cũng có thể học hỏi từ kinh nghiệm của nhau trong nhóm.
• Nhược điểm: Đòi hỏi lời khuyên của bạn phải thực sự tốt để khách hàng chấp nhận chia sẻ bạn với người khác.

4.5. Chương Trình Đào Tạo Trực Tuyến (Online Programs) Đây là mô hình hoàn toàn tự động (hands-off), nơi bạn tạo ra một khóa học hoặc chương trình đào tạo trực tuyến được ghi hình sẵn (như chương trình Consulting Accelerator) và khách hàng tự học, tự thực hiện mọi việc.

• Ưu điểm: Khả năng mở rộng (scalability) cao nhất, có thể bán cho hàng ngàn, hàng chục ngàn người cùng một lúc mà không cần bạn phải bỏ thêm công sức. Tiềm năng tạo ra hàng trăm triệu đô la doanh thu.
• Nhược điểm: Là mô hình ít hấp dẫn nhất và khó bán nhất vì khách hàng phải tự làm tất cả công việc và tự học. Đòi hỏi sản phẩm/lời khuyên phải cực kỳ, cực kỳ tốt để bán được. Không thể bắt đầu bằng mô hình này.

5. Các Giai Đoạn Tiến Hóa Của Một Chuyên Gia Tư Vấn: Từ Người Thực Hiện Đến Bậc Thầy

Sự phát triển của một chuyên gia tư vấn không phải là một bước nhảy vọt, mà là một hành trình tiến hóa qua nhiều giai đoạn. Mỗi giai đoạn đều yêu cầu những kỹ năng khác nhau, sử dụng các mô hình dịch vụ khác nhau và mang lại mức thu nhập khác nhau. Sam Ovens nhấn mạnh rằng không có đường tắt; bạn phải trải qua từng giai đoạn để đạt đến đỉnh cao.

5.1. Giai Đoạn 1: Chuyên Gia Tư Vấn Tổng Quát (Generalist Consultant)

• Đặc điểm: Đây là điểm khởi đầu của hầu hết các chuyên gia tư vấn. Họ không có thị trường ngách cụ thể, sẵn sàng làm bất cứ điều gì cho bất cứ ai, giống như một “thợ sửa chữa đa năng” hoặc “thân xác được thuê”.
• Mô hình dịch vụ: Hoàn toàn là Done-For-You (DFY), nghĩa là họ làm tất cả công việc cho khách hàng.
• Thu nhập điển hình: Dưới 100.000 đô la mỗi năm.
• Thách thức: Khách hàng thường yêu cầu những công việc không liên quan đến chuyên môn (như di chuyển tủ lạnh hay dọn dẹp văn phòng). Họ dễ bị khách hàng lấn lướt, kỳ vọng quá nhiều và không thể tính phí cao cho dịch vụ của mình. Đây là giai đoạn học hỏi, nơi bạn bắt tay vào làm việc để hiểu cách mọi thứ vận hành.
• Ví dụ của Sam Ovens: Ông từng bắt đầu bằng cách giúp các doanh nghiệp địa phương với website và marketing online, sử dụng nhà thầu để thực hiện công việc. Thậm chí có lần bị yêu cầu giúp chuyển tiệc nướng từ nhà khách hàng đến văn phòng.

5.2. Giai Đoạn 2: Chuyên Gia Tư Vấn Chuyên Biệt (Niche Consultant)

• Đặc điểm: Bạn vẫn thực hiện công việc theo mô hình DFY, nhưng giờ đây bạn đã có một thị trường ngách cụ thể, một trọng tâm và chuyên môn hóa. Bạn không còn là “thợ sửa chữa đa năng” nữa mà là một chuyên gia trong một lĩnh vực nhất định.
• Mô hình dịch vụ: Vẫn là Done-For-You (DFY).
• Lợi ích: Khách hàng ngừng yêu cầu bạn làm những việc vặt vãnh không liên quan. Bạn bắt đầu thu hút một nhóm khách hàng cụ thể trong thị trường ngách của mình.
• Ví dụ của Sam Ovens: Sau giai đoạn tổng quát, ông tập trung vào việc giúp các doanh nghiệp dịch vụ có thêm khách hàng, mặc dù vẫn còn khá rộng nhưng đã chuyên biệt hơn.
• Chương trình Accelerator: Chương trình này giúp bạn bỏ qua nhanh giai đoạn chuyên gia tư vấn tổng quát và đi thẳng vào việc chọn một thị trường ngách và giải quyết một vấn đề cụ thể.

5.3. Giai Đoạn 3: Làm Chủ Thị Trường Ngách (Niche Mastery)

• Đặc điểm: Ở giai đoạn này, bạn hoàn toàn nắm vững thị trường ngách của mình, hiểu rõ mọi khía cạnh của nó hơn bất kỳ ai khác. Bạn đã làm việc với nhiều khách hàng trong thị trường ngách này và trở nên cực kỳ giỏi trong việc giải quyết vấn đề của họ.
• Mô hình dịch vụ: Bạn chuyển sang các mô hình Done-With-You (DWY) hoặc 1-on-1 Coaching. Lúc này, mọi người sẵn sàng trả tiền cho lời khuyên của bạn hoặc hợp tác làm việc với bạn.
• Thu nhập điển hình: Từ 400.000 đến 600.000 đô la mỗi năm.
• Chương trình Accelerator: Mục tiêu của chương trình này là giúp bạn đạt đến giai đoạn làm chủ thị trường ngách, đưa bạn từ con số 0 lên mức thu nhập này.

5.4. Giai Đoạn 4: Bằng Chứng Khái Niệm (Proof of Concept)

• Đặc điểm: Bạn đã hiểu thị trường ngách của mình đến mức có thể phát triển một hệ thống, quy trình hoặc khuôn khổ đã được chứng minh để giải quyết vấn đề. Đây giống như việc tạo ra tài sản trí tuệ (intellectual property) hoặc thực tiễn tốt nhất (best practice).
• Mô hình dịch vụ: Vẫn là Done-With-You (DWY) hoặc 1-on-1 Coaching.
• Thu nhập điển hình: Từ 600.000 đến 800.000 đô la mỗi năm.
• Ví dụ: Chương trình Consulting Accelerator của Sam Ovens chính là một “bằng chứng khái niệm” về cách khởi nghiệp kinh doanh tư vấn, được ông phát triển và tinh chỉnh qua nhiều năm.
• Chương trình Uplevel Consulting: Giúp bạn phát triển “bằng chứng khái niệm” sắc bén và tài sản trí tuệ giá trị.

5.5. Giai Đoạn 5: Huấn Luyện (Coaching – 1-on-1)

• Đặc điểm: Bạn đã hoàn toàn thoát khỏi việc tự mình thực hiện công việc (DFY và DWY). Khách hàng tìm đến bạn thuần túy để nhận lời khuyên, họ biết rằng bạn sẽ không làm bất kỳ công việc nào cho họ.
• Mô hình dịch vụ: 1-on-1 Coaching.
• Thu nhập điển hình: Từ 800.000 đến 1 triệu đô la mỗi năm.
• Chương trình Uplevel Consulting: Mục tiêu là giúp bạn thực hiện bước chuyển mình này, trở thành một người tư vấn thay vì một người thực hiện.

5.6. Giai Đoạn 6: Huấn Luyện Nhóm (Group Coaching)

• Đặc điểm: Khi lời khuyên của bạn trở nên cực kỳ giá trị và sắc bén, đến mức mọi người sẵn sàng tham gia một nhóm để nhận được lời khuyên đó và chia sẻ bạn với người khác. Điều này thường xảy ra khi lời khuyên của bạn quá đắt để thuê 1-kèm-1.
• Mô hình dịch vụ: Group Coaching.
• Lợi ích: Khả năng phục vụ số lượng lớn khách hàng hơn, tăng cường ảnh hưởng và thu nhập. Lời khuyên của bạn có sức mạnh và hiệu quả cao.

5.7. Giai Đoạn 7: Chương Trình Trực Tuyến (Online Programs)

• Đặc điểm: Đây là đỉnh cao của sự tiến hóa. Tài sản trí tuệ và lời khuyên của bạn trở nên vô cùng giá trị và độc đáo đến mức bạn có thể ghi lại thành video, đóng gói thành một chương trình đào tạo và bán nó. Khách hàng sẵn sàng trả tiền để tự học và tự thực hiện theo hướng dẫn của bạn.
• Mô hình dịch vụ: Online Training Programs.
• Tiềm năng thu nhập: Hàng trăm triệu đô la mỗi năm.
• Yêu cầu: Chương trình phải thực sự, thực sự, thực sự tốt. Nếu một chuyên gia tư vấn tổng quát cố gắng đóng gói thông tin của mình thành một chương trình trực tuyến, sẽ không ai mua nó.
• Không có đường tắt: Bạn không thể chỉ đơn thuần quyết định bán các chương trình trực tuyến mà không đi qua các giai đoạn trước đó. Lý do chương trình của Sam Ovens bán chạy là vì ông đã trải qua tất cả các giai đoạn này.
• Chương trình Quantum Mastermind: Dành cho những người đã đạt mức bảy con số và muốn đưa doanh nghiệp lên tầm cao mới.

5.8. Quan Niệm Sai Lầm Về “Tư Vấn” và “Huấn Luyện/Sản Phẩm Thông Tin” Sam Ovens cũng giải quyết một quan niệm sai lầm phổ biến khác: công chúng thường nghĩ rằng tư vấn, huấn luyện và sản phẩm thông tin (info products) là những thứ khác nhau. Họ có thể cho rằng một chương trình trực tuyến như Consulting Accelerator không phải là tư vấn. Tuy nhiên, Sam khẳng định tất cả những điều này đều là cùng một thứ, chỉ là các cấp độ làm chủ và mô hình phân phối khác nhau. Dù là tư vấn 1-kèm-1 hay một chương trình trực tuyến, mục tiêu vẫn là giải quyết cùng một vấn đề và hỗ trợ cùng một sự chuyển đổi cho khách hàng. Điều khách hàng trả tiền là kết quả, không phải mô hình phân phối.

6. Hành Trình Tiến Hóa Thực Tế: Các Ví Dụ Minh Họa

Để làm rõ hơn các giai đoạn tiến hóa này, Sam Ovens đã chia sẻ hành trình của chính mình và một ví dụ điển hình khác.

6.1. Hành Trình Cá Nhân Của Sam Ovens Sam bắt đầu sự nghiệp của mình như một chuyên gia tư vấn tổng quát, cung cấp dịch vụ DFY cho các doanh nghiệp địa phương như xây dựng trang web và tiếp thị trực tuyến. Ông đã học được rất nhiều trong quá trình này, nhận ra cách mọi thứ hoạt động bằng cách tự mình thực hiện công việc. Khi kiến thức và kinh nghiệm của ông phát triển, ông chuyển sang mô hình DWY, chia sẻ công việc với khách hàng. Đến một lúc nào đó, kiến thức của ông trở nên giá trị đến mức mọi người sẵn lòng trả tiền chỉ để nhận lời khuyên mà không cần ông phải trực tiếp làm việc nữa. Từ đó, ông tiến đến việc huấn luyện 1-kèm-1, sau đó là huấn luyện nhóm, và cuối cùng là tạo ra các chương trình đào tạo trực tuyến như Consulting Accelerator, Uplevel Consulting và Quantum Mastermind.

Ông nhấn mạnh rằng mình đã phải trải qua việc bị yêu cầu làm những công việc “hèn hạ” như di chuyển tủ lạnh hay tiệc nướng, điều mà một chuyên gia tư vấn tổng quát thường phải đối mặt. Chính những kinh nghiệm thực tế đó đã giúp ông tích lũy kiến thức và phát triển các hệ thống sắc bén, cho phép ông tạo ra những chương trình trực tuyến giá trị mà mọi người sẵn sàng mua.

6.2. Ví Dụ Về Beachbody: Từ Huấn Luyện Viên Cá Nhân Đến Đế Chế Trực Tuyến Một ví dụ tuyệt vời khác về sự tiến hóa là Beachbody, một sản phẩm trực tuyến về thể hình đạt doanh thu hàng trăm triệu đô la mỗi năm.

• Khởi đầu (Generalist Consultant): Người sáng lập bắt đầu với vai trò huấn luyện viên cá nhân tại một phòng gym địa phương, tính phí 20 đô la mỗi giờ để giúp bất cứ ai tập luyện.
• Chọn thị trường ngách (Niche Consultant): Sau đó, người này chọn một thị trường ngách cụ thể, ví dụ như phát triển cơ bắp săn chắc, và phát triển một phương pháp tập luyện độc đáo. Khi trở thành chuyên gia, họ có thể tăng giá lên khoảng 60 đô la mỗi giờ.
• Làm chủ thị trường ngách (Niche Mastery): Họ hoàn toàn nắm vững thị trường ngách này, tạo ra phương pháp tập luyện riêng.
• Huấn luyện nhóm nhỏ (Group Training – DWY/1-on-1): Thay vì 1-kèm-1, họ bắt đầu huấn luyện hai người cùng lúc, tính phí 100 đô la mỗi giờ cho cả hai người.
• Bằng chứng khái niệm (Proof of Concept): Nhận ra hệ thống của mình hiệu quả, họ dành thời gian ghi lại và đặt tên cho các bài tập, biến nó thành một quy trình được văn bản hóa.
• Lớp học thể hình (Group Coaching): Với hệ thống đã được chứng minh, họ bắt đầu tổ chức các lớp học thể hình với tối đa 30 người mỗi lớp, tính phí theo buổi. Lời khuyên của họ tốt đến mức có rất nhiều người muốn tham gia.
• Chương trình trực tuyến (Online Programs): Khi số lượng người muốn nhận lời khuyên vượt quá khả năng tổ chức lớp học của họ, họ đã chuyển đổi hệ thống của mình thành một chương trình trực tuyến, ghi lại video và bán nó. Chương trình này đã trở nên cực kỳ thành công, mang về hàng trăm triệu đô la.

Ví dụ của Tony Robbins cũng được nhắc đến như một minh chứng khác cho việc không có đường tắt, mọi chuyên gia đều phải đi qua các giai đoạn tiến hóa này để đạt được thành công lớn với các chương trình trực tuyến của mình.

7. Các Chương Trình Hỗ Trợ Cho Hành Trình Tiến Hóa Của Chuyên Gia Tư Vấn

Sam Ovens đã thiết kế các chương trình đào tạo để hỗ trợ chuyên gia tư vấn ở mỗi giai đoạn tiến hóa của họ.

• Consulting Accelerator (Tăng Tốc Tư Vấn): Đây là chương trình bạn đang tham gia. Nó tập trung vào việc giúp bạn vượt qua ba giai đoạn đầu tiên: từ người mới bắt đầu hoặc chuyên gia tư vấn tổng quát, nhanh chóng chuyển sang chuyên gia tư vấn chuyên biệt và sau đó là làm chủ thị trường ngách. Mục tiêu là giúp bạn đạt được thu nhập từ 0 đến khoảng 400.000 – 600.000 đô la mỗi năm.
• Uplevel Consulting (Nâng Cấp Tư Vấn): Chương trình này dành cho những người đã có thu nhập khoảng 100.000 đô la và muốn đạt mức bảy con số. Nó tập trung vào việc giúp bạn thoát khỏi các mô hình DFY và DWY, phát triển “bằng chứng khái niệm” sắc bén và tài sản trí tuệ vững chắc, từ đó tiến tới vai trò của một người tư vấn (advisor) thay vì người thực hiện (doer). Uplevel giúp bạn chinh phục các giai đoạn phát triển bằng chứng khái niệm và huấn luyện.
• Quantum Mastermind (Tầm Nhìn Lượng Tử): Dành cho những người đã đạt hoặc gần đạt mức bảy con số và muốn đưa doanh nghiệp của mình lên tầm cao nhất, mở rộng quy mô một cách bùng nổ. Chương trình này tập trung vào giai đoạn phát triển các chương trình trực tuyến quy mô lớn.

Các chương trình này được thiết kế để dẫn dắt bạn từng bước trên con đường tiến hóa, đảm bảo rằng bạn có kiến thức và công cụ cần thiết để phát triển qua mỗi giai đoạn một cách hiệu quả.

Kết Luận: Nắm Vững Con Đường Tiến Hóa Để Xây Dựng Sự Nghiệp Tư Vấn Thành Công

Bài viết này đã cung cấp một cái nhìn toàn diện về sự tiến hóa của một chuyên gia tư vấn, từ việc định nghĩa lại vai trò của họ đến việc mổ xẻ các động lực sâu xa của thị trường và các mô hình cung cấp dịch vụ.

Những điểm mấu chốt cần ghi nhớ là:

• Định nghĩa thực sự của một chuyên gia tư vấn rất đơn giản: đó là một người cung cấp lời khuyên chuyên môn cho một nhóm người cụ thể để giúp họ đi từ tình huống hiện tại đến tình huống mong muốn.
• Bài học kinh doanh quan trọng nhất là không bao giờ chống lại thị trường. Hãy tìm hiểu điều khách hàng thực sự muốn, hiểu nó rõ hơn chính họ, và sau đó cung cấp phương tiện để họ đạt được điều đó.
• Có nhiều mô hình cung cấp dịch vụ khác nhau, từ làm trực tiếp cho khách hàng (DFY) đến các chương trình trực tuyến tự động hoàn toàn.
• Sự nghiệp tư vấn là một hành trình tiến hóa qua bảy giai đoạn rõ ràng: từ chuyên gia tư vấn tổng quát, qua chuyên gia tư vấn chuyên biệt, làm chủ thị trường ngách, phát triển bằng chứng khái niệm, huấn luyện 1-kèm-1, huấn luyện nhóm, và cuối cùng là tạo ra các chương trình trực tuyến.
• Không có đường tắt để đạt đến các giai đoạn cao hơn. Việc trải qua từng bước, học hỏi từ kinh nghiệm thực tế và liên tục tinh chỉnh lời khuyên là điều kiện tiên quyết để thành công bền vững.
• Việc chọn một thị trường ngách và kiên trì với nó là bí quyết để trở thành chuyên gia hàng đầu và liên tục phát triển. Chỉ khi bạn thực sự làm chủ một lĩnh vực, bạn mới có thể tạo ra những giải pháp và lời khuyên sắc bén, giá trị cao.

Việc hiểu rõ các giai đoạn này không chỉ mang lại sự rõ ràng về con đường phía trước mà còn giúp bạn xác định vị trí hiện tại của mình và những bước tiếp theo cần thực hiện để tiếp tục phát triển, mở rộng quy mô kinh doanh và đạt được thành công mà bạn mong muốn. Hãy nhớ rằng, mục tiêu cuối cùng là trở thành một người cung cấp lời khuyên có khả năng tạo ra sự chuyển đổi mạnh mẽ cho khách hàng của bạn, đưa họ đến “bản thân mong muốn” của họ một cách nhanh chóng và hiệu quả.