SỰ THẬT KHOA HỌC: LÀM THẾ NÀO VÒNG LẶP PHẢN HỒI LẠI KHIẾN BẠN GIÀU CÓ (HOẶC PHÁ SẢN)
Này, nếu bạn đang nghĩ: “Ôi trời, lại là mấy cái lý thuyết khô khan về Thống kê và Vòng lặp Phản hồi à?” thì bạn đã mắc kẹt trong lối suy nghĩ của những người sẽ không bao giờ thành công.
Đây không phải là bài học Sinh học hay Toán học cấp ba. Đây là Luật Chơi. Bạn cần phải hiểu rõ Luật Chơi này để biết cách sử dụng vợt tennis đắt tiền (tức là các chiến thuật bán hàng và tiếp cận khách hàng).
Nếu bạn làm đúng những nguyên tắc nền tảng này, bạn có thể bay vút lên. Nếu bạn làm sai, bạn sẽ thất bại.
Chúng ta hãy đi sâu vào cách Vòng Lặp Phản Hồi (Feedback Loops) và Thống Kê (Metrics) thúc đẩy sự thành công theo cấp số nhân (Exponential Growth).
1. VÒNG LẶP PHẢN HỒI: TẠI SAO CUỘC SỐNG LẠI “BẤT CÔNG” 📈🛎️
Bạn có bao giờ tự hỏi tại sao 1% người giàu nhất lại sở hữu 50% tài sản trên thế giới không? Hay tại sao 80% kết quả lại đến từ 20% nguyên nhân (Luật 80/20)? Tại sao người giàu ngày càng giàu hơn và người nghèo ngày càng nghèo hơn?
Đó là vì Vòng Lặp Phản Hồi.
Đây là cách nó hoạt động:
- Nguyên nhân tạo ra Tác động (Cause creates Effect).
- Tác động đó quay ngược lại để tạo ra NHIỀU Nguyên nhân hơn.
- Kết quả là: Có nhiều Nguyên nhân hơn, tạo ra nhiều Tác động hơn, lặp đi lặp lại.
Theo thời gian, vòng lặp này tổng hợp (compounds) lại, hoạt động như một bánh đà (flywheel), tạo ra những kết quả thực sự phi thường và không thể tin được. Đây là lý do tại sao cuộc sống không công bằng.
1.1. Vòng lặp Tích cực (Positive Feedback Loops) – Cơ chế Khuếch đại
Vòng lặp Phản hồi Tích cực (còn gọi là cơ chế khuếch đại) khiến mọi thứ tăng vọt theo cấp số nhân.
- Tăng trưởng niềm tin: Nếu bạn tin rằng mình sẽ thành công, bạn bắt đầu thực hiện các hành động cần thiết (outreach, xây dựng nền tảng). Khi bạn đạt được thành công (kiếm tiền), bạn lại càng tin tưởng hơn rằng mình thành công. Vòng lặp này khuếch đại.
- Sự thành công của cộng đồng: Khi mọi người trong cộng đồng đăng tải những chiến thắng của họ (wins) — chỉ là các chiến thắng liên quan đến kinh doanh thôi, không ai quan tâm đến ảnh tập gym hay streak no-fap của bạn đâu — điều này khuyến khích những người khác làm việc chăm chỉ hơn, dẫn đến nhiều kết quả hơn, tạo thành một cỗ máy bánh đà tuyệt vời.
- Hiểu biết Thị trường (Avatar): Sự hiểu biết sâu sắc hơn về thị trường ngách (Avatar) giúp bạn có thêm cuộc gọi bán hàng và khách hàng. Càng có nhiều khách hàng/cuộc gọi, bạn càng hiểu rõ hơn về Avatar, điều này giúp bạn có nhiều khách hàng hơn nữa. Đây là một vòng lặp phản hồi tích cực khuếch đại.
1.2. Câu chuyện về $10,000 và Tăng trưởng Cấp số nhân
Mọi người đều muốn kết quả tức thì. Bộ não của bạn đã bị lập trình cho sự thỏa mãn tức thời (instant gratification) do nghiện nội dung ngắn, trò chơi điện tử và thức ăn nhanh. Nhưng định nghĩa của kinh doanh là sự trì hoãn thỏa mãn (delayed gratification).
Hãy nhìn vào đồ thị tăng trưởng theo cấp số nhân (exponential diagram):
- Thời gian Chậm trễ (Latency): Trong một khoảng thời gian RẤT LỚN ban đầu, bạn sẽ thấy sự tăng trưởng RẤT CHẬM, đau đớn.
- Điểm Khối lượng Tới hạn: Sau đó, BÙM! Bạn đạt đến điểm khối lượng tới hạn, vòng lặp phản hồi kích hoạt, và mọi thứ bay lên.
Ví dụ đầu tư: Nếu bạn đặt $10,000 vào thị trường chứng khoán với lãi suất 7% và bỏ cuộc sau 6 năm vì bạn chưa phải là triệu phú, bạn là một tên ngốc. Bạn đã rút tiền ngay trước khi nó đạt đến điểm khối lượng tới hạn và bay lên.
Thay đổi thị trường ngách hoặc mô hình kinh doanh sau vài tháng cũng giống như rút tiền ra khỏi khoản đầu tư đó. Bạn ĐẶT LẠI quỹ đạo của mình về ZERO.
2. THỐNG KÊ VÀ PHƯƠNG PHÁP KHOA HỌC: DOANH NGHIỆP LÀ MỘT THÍ NGHIỆM 🧪🧑🏼🔬
Nếu bạn muốn tạo ra Tác động (Effect) mà mình mong muốn, bạn phải hành động như một nhà khoa học.
2.1. Nền tảng Doanh nghiệp là một Giả thuyết
Doanh nghiệp của bạn là một thí nghiệm lớn với một ngôi sao dẫn đường (north star) là mục tiêu tổng thể (ví dụ: $100K/tháng).
Mô hình này gọi là Giả thuyết Tư vấn (Consulting Hypothesis), bao gồm 5 yếu tố nền tảng: Thị trường ngách (Niche) + Vấn đề (Problem) + Giải pháp (Solution) + Kết quả (Result) + Đề xuất (Offer) = Thành công (Success).
Để xây dựng một doanh nghiệp, bạn không chỉ xây hàng triệu viên gạch. Bạn phải xây từng viên gạch nhỏ.
- Vĩ mô (Macro) vs. Vi mô (Micro): Để giành chiến thắng một cuộc chiến (Macro Goal, ví dụ: $100K/tháng), bạn phải thắng các trận chiến nhỏ (Micro Goals).
- Mục tiêu Vi mô: Để đạt $100K/tháng, bạn cần đạt được các mục tiêu nhỏ hơn như: Tỷ lệ chuyển đổi bán hàng (Sales Conversion Rate) là 25%, hoặc Tỷ lệ đặt lịch hẹn (Appointment Booking Rate) là 5%.
2.2. Thống Kê (Metrics) và KPI: Công cụ Đo lường
Không thể biết một hệ thống có hoạt động tốt hay không nếu không có phép đo. Thống kê là cơ chế phản hồi cho chúng ta biết điều gì đang xảy ra.
- Chỉ số Chính (Primary Metric): Đối với kinh doanh tư vấn, chỉ số chính là Lợi nhuận và Thu nhập (Profitability/Income). Giống như nhịp tim là chỉ số đầu tiên để xem một người có còn sống hay không.
- KPI (Key Performance Indicator): Là tiêu chuẩn xác định liệu một hệ thống có hoạt động trong giới hạn chấp nhận được hay không.
- Ví dụ: KPI cho Hệ thống Sản phẩm (Product System) là Tỷ lệ Hoàn tiền (Refund Rate) phải dưới 5%. Nếu tỷ lệ hoàn tiền là 10%, bạn đang vượt khỏi KPI và có vấn đề cần sửa.
2.3. Lặp Lại (Iteration) và Đường Cơ sở (Baseline)
Thành công không đến từ việc tìm ra giải pháp hoàn hảo một lần, mà là từ quá trình lặp lại không ngừng (gradual change over time).
- Đường Cơ sở (Baseline): Là giả thuyết hiện tại của bạn (V1), kết quả tốt nhất bạn từng đạt được.
- Thử nghiệm: Bạn tạo ra một giả thuyết mới (V2) bằng cách thay đổi các biến số cấp độ 3 (ví dụ: dòng tiêu đề email, kịch bản trả lời phản đối).
- Đo lường:
- Nếu V2 cho thấy Tiến bộ (Progress) (tức là vượt qua Baseline và tiến gần hơn đến mục tiêu), V2 trở thành Baseline mới.
- Nếu V2 cho thấy Thoái lui (Regress) (tức là tệ hơn Baseline và đi về phía “địa ngục”), bạn loại bỏ V2 và quay lại Baseline trước đó.
Tiến trình không bao giờ là một đường thẳng. Bạn sẽ lên và xuống, nhưng điều quan trọng là bạn phải nhớ đâu là điểm cao nhất và giữ nó làm tiêu chuẩn.
2.4. Quy tắc Không Cảm xúc: Setus Paribus ⚔️
Đây là điều quan trọng nhất: Khi chạy thí nghiệm, bạn phải tuân thủ nghiêm ngặt nguyên tắc Setus Paribus (Latin cho “các yếu tố khác giữ nguyên”).
Bạn chỉ được phép thay đổi MỘT biến số chính tại một thời điểm.
- Ví dụ: Nếu bạn đang cố gắng cải thiện Tỷ lệ Đặt lịch hẹn qua Cold Call, bạn có thể thay đổi Hook (câu mở đầu). Bạn không được phép thay đổi đồng thời Tông giọng (tonality), Tốc độ nói (speech pacing) hoặc Nguồn dữ liệu khách hàng tiềm năng (lead source).
Kẻ thù lớn nhất của khoa học là cảm xúc. Khi bạn thực hiện 500 cuộc gọi lạnh và thấy không hiệu quả, bạn sẽ có mọi sự thôi thúc cảm xúc để thay đổi mọi thứ. Đừng làm điều đó. Setus Paribus, tâm trí sắt đá, không cảm xúc, không thay đổi.
Mục đích duy nhất của việc thu thập dữ liệu là để bạn có thể đưa ra quyết định đúng đắn liên tiếp. Dữ liệu và con số sẽ cho bạn biết điều gì là đúng và điều gì là sai.
🚨 Hành động Cần làm (Action Item)
- Ghi lại Dữ liệu: Hãy ghi lại các chỉ số hàng ngày của bạn (số lượng tiếp cận, số cuộc gọi, số cuộc hẹn). Bạn cần dữ liệu để lặp lại.
- Kiểm tra tính Nhất quán: Nếu bạn không thể duy trì sự nhất quán trong 60 ngày, làm sao bạn quản lý được một doanh nghiệp kiếm $100k/năm hay $1m/năm? Đây là trò chơi trẻ con. Hãy nhấc điện thoại lên và thực hiện 30 lượt tiếp cận mỗi ngày (outreaches per day) tối thiểu.
- Học cách Nhớ: Nếu bạn không liên tục xem lại những kiến thức nền tảng này, bạn sẽ quên chúng. Sáu tháng kể từ bây giờ, bạn sẽ không nhớ tại sao mình thành công (hoặc thất bại). Thông tin chỉ có thể thay đổi cuộc sống của bạn chừng nào bạn còn nhớ nó.
Hãy làm việc đó ngay bây giờ. Giờ là lúc thực hành.